Genellikle KOAH olarak adlandırılan kronik obstrüktif akciğer hastalığı, bir grup ilerleyici akciğer hastalığıdır. En yaygın olanları amfizem ve kronik bronşittir. KOAH’lı birçok insan bu koşulların her ikisine de sahiptir.
- Amfizem; akciğerlerimizdeki hava keselerini yavaşça yok eder ve bu da dışarı doğru hava akışını engeller.
- Bronşit; bronşiyal tüplerin iltihaplanmasına ve daralmasına neden olarak mukusun (burun boşluklarında ve bronşlardan gelen yapışkan sıvı) oluşmasına neden olur.
KOAH için bir tedavi yoktur, ancak tedavi semptomları hafifletmeye, komplikasyon olasılığını azaltmaya ve genel olarak yaşam kalitesini iyileştirmeye yardımcı olabilecek ilaçlar, tamamlayıcı oksijen tedavisi, beslenme değişiklikleri ve cerrahi bazı tedavi biçimleri bulunmaktadır.
KOAH’lı Kişiler İçin Beslenme Önerileri
KOAH için belirli bir diyet yoktur, ancak sağlıklı bir diyet genel sağlığı korumak için önemlidir. Ne kadar güçlüyseniz, komplikasyonları ve diğer sağlık sorunlarını önleme beceriniz o kadar artar.
- Yağ bakımından daha yüksek, karbonhidrat bakımından ise daha düşük bir diyet en iyi tercih olabilir çünkü diyet bileşenleri solunumu ve karbondioksit üretimini etkilemektedir. Bu nasıl mümkün;
Yağ, protein ve karbonhidrat gibi temel besin öğelerinin enerjiye dönüşümünde oksijen harcanır ve karbondioksit oluşur. Karbonhidratlar enerjiye dönüşürken yüksek miktarda karbondioksit üretilir, ancak yağlar enerjiye dönüşürken düşük miktarda karbondioksit açığa çıkarır.
2003 yılında yapılan bir çalışmada, yüksek karbonhidrat diyeti yerine yüksek yağlı, düşük karbonhidrat takviyesi alan KOAH’lı kişilerde iyileşme olduğunu göstermektedir.
- Akciğer ve kas dokusunun onarımı için protein kalitesi yüksek besinler seçilmelidir. Doymuş yağlardan uzak durulmalıdır.
- Yapılan çalışmalara göre, haftada ortalama 75 – 785,5 gr dan daha fazla işlenmiş kırmızı et (sucuk, salam, sosis gibi) tüketimi, KOAH riskini % 40 oranında arttırmaktadır.
- Yüksek kırmızı et ve işlenmiş et tüketimi ile haşlanmış sebze ve meyve tüketiminin azalması akciğer fonksiyonunda azalma ve daha yüksek KOAH oranı ile ilişkilendirilmiştir.
- Rafine gıdaların (yüksek şekerli içecekler, kızartmalar, beyaz ekmek gibi) fazla tüketimi, 5 yıl boyunca akciğer fonksiyonlarında azalmaya sebep olmuştur.
- Bilimsel çalışmalar, antioksidan bakımından zengin gıdaların KOAH semptomları üzerinde potansiyel faydalı etkileri olduğunu bildirmiştir. Özellikle elma, armut, biber ve yeşil yapraklı sebzelerin alımı riski azaltmaktadır.
- Sağlıklı kiloda kalmak önemlidir. KOAH’ınız olduğunda nefes almak daha fazla enerji gerektirir, bu nedenle daha fazla kalori almanız gerekebilir. Ancak aşırı kiloluysanız, ciğerleriniz ve kalbiniz daha fazla çalışmak zorunda kalabilir.
- Zayıfsanız temel vücut bakımı bile zorlaşabilir. Genel olarak, KOAH’a sahip olmak bağışıklık sistemini zayıflatır ve enfeksiyonla savaşma yeteneğinizi azaltır.
Potasyum akciğer fonksiyonu için hayati önem taşır, bu nedenle potasyum eksikliği solunum sorunlarına neden olabilir. Aşağıdakiler gibi yüksek düzeyde potasyum içeren yiyecekleri beslenmenize eklemeye çalışın;
- Avokado
- Koyu yapraklı yeşillikler
- Domates
- Kuşkonmaz
- Pancar
- Patates
- Muz
- Portakallar
- Elma, kayısı ve şeftali gibi sert çekirdekli meyveler ve kavunlar, içerdikleri fermente olabilen karbonhidratlar nedeniyle bazı kişilerde şişkinlik ve gaza neden olabilir. Bu, KOAH’lı kişilerde solunum sorunlarına yol açabilir. Bunun yerine, ananas ve üzüm gibi düşük fermente edilebilir meyvelere odaklanabilirsiniz.
- Meyvelerde olduğu gibi şişkinlik ve gaza neden olduğu bilinen sebze ve bakliyatlarda mevcuttur. Ancak yine de önemli olan vücudunuzun nasıl tepki verdiğidir. Aşağıdaki yiyecekleri alımınız sizin için bir soruna neden olmazsa, tüketimine devam edebilirsiniz;
- Fasulyeler
- Brüksel lahanası
- Lahana
- Karnı bahar
- Mısır
- Pırasa
- Mercimek
- Soğanlar
- Bezelye
- Soya fasulyesi
- KOAH’lı kişiler gün boyunca bol miktarda sıvı içmeye çalışmalıdır. Günde yaklaşık 6 – 8 bardak kafeinsiz içecek tavsiye edilir. Yeterli hidrasyon, mukusu ince tutar ve öksürmeyi kolaylaştırır. İlacınıza müdahale edebileceğinden kafeini tamamen sınırlayın veya kaçının.
- İlaçlarla etkileşime girebilecekleri için alkollü içeceklerden kaçınmanız veya bunları sınırlamanız tavsiye edilebilir. Alkol ayrıca solunum hızınızı yavaşlatabilir ve öksürmenizi zorlaştırabilir.
- 3 büyük öğün yerine günde 5 – 6 küçük öğün yemeyi deneyin. Daha küçük öğünler midenizi çok fazla doldurmaktan kaçınmanıza yardımcı olabilir ve akciğerlerinize genişlemesi için yeterli alan sağlayarak nefes almayı kolaylaştırabilir.
KOAH hastalarının genel sağlığı konusunda dikkatli olmaları önemlidir. Beslenme bunun büyük bir parçasıdır. Daha yüksek yağ alımını vurgularken sağlıklı yemekler ve atıştırmalıklar planlamak, semptomları yönetmenize ve komplikasyonları en aza indirmenize yardımcı olabilir.