Kabızlık, çoğu insanı etkileyen en yaygın sindirim sorunlarından biridir. Sert, kuru bağırsak hareketlerine sahip olmak veya haftada üç defadan az tuvalete çıkma olarak tanımlanır.
Kabızlığa Ne Sebep Olur?
Bağırsaklarınızın ana görevi, sindirim sisteminden geçerken artık gıdalardaki suyu emmektir. Daha sonra dışkı (atık) oluşturur.
Kalın bağırsağın (kolon) kasları sonunda atıkları ortadan kaldırmak için rektumdan (kalın bağırsağın son kısmı) dışarı iter. Dışkı kolonda çok uzun süre kalırsa, geçmesi zorlaşabilir.
Kötü beslenme sıklıkla kabızlığa neden olur. Dışkının yumuşak kalmasına yardımcı olmak için diyet lifi ve yeterli su alımı gereklidir.
Lif açısından zengin besinler genellikle bitkilerden yapılır. Lif, çözünür ve çözünmez formlarda gelir.
Çözünür lif; suda çözülebilir ve sindirim sisteminden geçerken yumuşak, jel benzeri bir malzeme oluşturur.
Çözünmeyen lif; sindirim sisteminden geçerken yapısının çoğunu korur.
Her iki lif türü de dışkı ile birleşerek ağırlığını ve boyutunu arttırırken aynı zamanda yumuşatır. Bu, rektumdan geçmeyi kolaylaştırır.
Stres , rutindeki değişiklikler ve kolonun kas kasılmalarını yavaşlatan veya gitme dürtüsünü geciktiren koşullar da kabızlığa neden olabilir.
Yaygın kabızlık nedenleri şunları içerir;
- Düşük lifli diyet , özellikle et, süt veya peynir bakımından zengin diyetler
- Dehidrasyon (aşırı sıvı kaybı)
- Egzersiz eksikliği
- Bağırsak hareketine sahip olma dürtüsünü geciktirmek
- Seyahat veya rutindeki diğer değişiklikler
- Yüksek kalsiyum, antasitler ve ağrı kesiciler gibi bazı ilaçlar
- Gebelik
Temel Tıbbi Sorunlar
Aşağıdakiler, kabızlığa neden olabilecek bazı temel tıbbi problemlerdir;
- İnme, parkinson hastalığı ve diyabet gibi bazı hastalıklar
- Bağırsak tıkanıklığı, irritabl bağırsak sendromu (ıbs) veya divertiküloz dahil olmak üzere kolon veya rektum ile ilgili sorunlar
- Laksatiflerin (dışkıyı gevşetmek için kullanılan ilaçlar) aşırı kullanımı veya kötüye kullanılması
- Yetersiz tiroid bezi dahil hormonal problemler
Kabızlığın Belirtileri Nelerdir?
Her kişinin normal bağırsak hareketleri tanımı farklı olabilir. Bazıları günde üç kez giderken, diğerleri haftada üç kez gider.
Bununla birlikte, aşağıdaki belirtilerle karşılaşırsanız kabız olabilirsiniz;
- Haftada üçten az bağırsak hareketi
- Geçen sert, kuru dışkı
- Bağırsak hareketleri sırasında gerginlik veya ağrı
- Bağırsak hareketinden sonra bile dolgunluk hissi
- Rektal tıkanma yaşamak
Kabızlık İçin Kimler Risk Altındadır?
Kötü beslenmek ve egzersiz yapmamak kabızlık için başlıca risk faktörleridir. Ayrıca, aşağıdaki durumlarda daha büyük risk altında olabilirsiniz:
- 65 yaş ve üstü; Daha yaşlı yetişkinler fiziksel olarak daha az aktif olma, altta yatan hastalıklara sahip olma ve daha zayıf diyet yeme eğilimindedir.
- Yatalak; Omurilik yaralanmaları gibi belirli tıbbi rahatsızlıkları olanlar, genellikle bağırsak hareketlerinde zorluk çekerler.
- Kadın veya çocuk; Kadınlarda erkeklerden daha sık kabızlık nöbetleri olur ve çocuklar yetişkinlerden daha sık etkilenir.
- Hamileler; Büyüyen bebeğinizin bağırsaklarınızdaki hormonal değişiklikleri ve baskısı kabızlığa neden olabilir.
Kabızlık Nasıl Tedavi Edilir Ve Önlenir
Diyetinizi değiştirmek ve fiziksel aktivite seviyenizi arttırmak, kabızlığı tedavi etmenin, önlemenin en kolay ve en hızlı yoludur. Aşağıdaki teknikleri de deneyebilirsiniz;
- Vücudumuzu nemlendirmek için her gün 1 ila 2 litre su gibi şekersiz, kafeinsiz sıvı için.
- Susuz kalmaya neden olan alkol ve kafeinli içecek tüketimini sınırlayın.
- Lif açısından zengin çiğ sebze ve meyve, tam tahıllar, fasulye, kuru erik veya kepekli tahıl tüketin. Günlük lif alımınız 20 ila 35 gr. arasında olmalıdır.
- Et, süt, peynir ve işlenmiş yiyecekler gibi düşük lifli yiyecekleri azaltın.
- Haftada en az beş kez günde 30 dakika hedefle, her hafta yaklaşık 150 dakika orta düzeyde egzersiz yapmayı hedefleyin. Yürümeyi, yüzmeyi veya bisiklete binmeyi deneyin.
- Bağırsak hareketi yapma dürtüsü hissederseniz, gecikmeyin. Ne kadar uzun süre beklerseniz, dışkınız o kadar sertleşebilir.
- Gerekirse diyetinize lif takviyeleri ekleyin. Bol sıvı içmeyi unutmayın çünkü sıvılar lifin daha verimli çalışmasına yardımcı olur.
- Müshilleri idareli kullanın. Doktorunuz, dışkınızı yumuşatmaya yardımcı olmak için kısa bir süre için müshil veya lavman yazabilir. Doktorunuzla konuşmadan asla iki haftadan fazla müshil kullanmayın. Vücudunuz, uygun kolon işlevi için onlara bağımlı hale gelebilir.
- Canlı aktif kültürlerle yoğurt ve kefirde bulunanlar gibi diyetinize probiyotikler eklemeyi düşünün. Yapılan bir çalışmaya göre diyet değişikliğinin kronik kabızlığı olanlar için yararlı olabileceğini göstermiştir.
Hala kabızlık sorununuz varsa, doktorunuz size yardımcı olacak ilaçlar yazabilir.