Gut, vücutta ürik asit birikiminin neden olduğu çeşitli durumlar için genel bir terimdir. Bu birikim genellikle kişilerin ayaklarını etkiler.
Gut hastalığınız varsa, muhtemelen ayağınızın eklemlerinde, özellikle ayak başparmağınızda şişlik ve ağrı hissedeceksiniz. Ani, yoğun ağrı içeren gut atakları, ayağınızın yanıyormuş gibi hissetmenize neden olabilir. Kan, metabolizma bozuklukları veya dehidrasyon (aşırı sıvı kaybı) gibi belirli koşullar vücudunuzun çok fazla ürik asit üretmesine neden olur. Ayrıca böbrek, tiroid problemi veya kalıtsal bir bozukluk, vücudunuzun fazla ürik asidi atmasını zorlaştırabilir.
Aşağıdaki durumlarda gut olma olasılığınız daha yüksektir;
- Orta yaşlı bir erkek veya menopoz sonrası kadınlarda
- Gut hastası ebeveynleri, kardeşleri veya diğer aile üyeleri varsa
- Fazla alkol tüketimi
- İdrar söktürücü gibi ilaçlar alınması
- Yüksek tansiyon , böbrek hastalığı , tiroid hastalığı, diyabet veya uyku apnesi gibi hastalıklarda
Kanda çok fazla ürik asit olduğunda gut semptomları veya “ataklar” meydana gelir. Ürik asit, vücut tarafından belirli besinleri sindirirken yapılan atık bir üründür.
Ürik asit seviyeleri yüksek olduğunda, eklemlerinizde kristalleri birikebilir. Bu süreç şişlik, iltihaplanma ve yoğun ağrıyı tetikler. Gut atakları tipik olarak gece ortaya çıkar ve 3-10 gün sürer.
Gut hastalığı olan çoğu insanda bu semptomları yaşamasının sebebi, vücutları fazla ürik asidi verimli bir şekilde çıkaramaz. Bu ürik asidin eklemlerde birikmesini, kristalleşmesini ve yerleşmesini sağlar.
Beslenme Tedavisi
- Gut hastalığınız varsa, bazı yiyecekler ürik asit seviyesini yükselterek bir atağı tetikleyebilir. Tetikleyici gıdalar, genellikle gıdalarda doğal olarak bulunan bir madde olan “Pürin” bakımından yüksektir. Pürinleri sindirdiğinizde, vücudunuz ürik asidi atık ürün olarak üretir.
- Fazla ürik asidi vücuttan verimli bir şekilde çıkardıkları için bu sağlıklı insanlar için bir endişe kaynağı değildir. Ancak gut hastaları fazla ürik asidi verimli bir şekilde çıkaramaz. Bu nedenle, yüksek pürin içeren bir diyet ürik asidin birikmesine ve gut atağına neden olabilir.
- Araştırmalar, yüksek pürin içeren yiyecekleri kısıtlamanın ve uygun ilacı almanın gut ataklarının önlenebileceğini göstermektedir.
- Genellikle gut ataklarını tetikleyen yiyecekler arasında sakatatlar, kırmızı etler, deniz ürünleri, alkol ve bira bulunur. Orta ila yüksek miktarda pürin içerirler.
- Ancak, bu kuralın bir istisnası vardır. Araştırmalar, yüksek pürinli sebzelerin gut ataklarını tetiklemediğini gösteriyor.
- Ve ilginç bir şekilde, fruktoz ve şekerle tatlandırılmış içecekler, pürin bakımından zengin olmasalar bile gut ve gut atakları riskini artırabilir. Birkaç hücresel süreci hızlandırarak ürik asit seviyelerini yükseltebilirler.
- Örneğin, 125.000’den fazla katılımcının yer aldığı bir araştırma, en fazla fruktoz tüketen kişilerin % 62 oranında gut geliştirme riskine sahip olduğunu buldu. Öte yandan araştırmalar, az yağlı süt ürünleri , soya ürünleri ve C vitamini takviyelerinin kandaki ürik asit seviyelerini düşürerek gut ataklarını önlemeye yardımcı olabileceğini göstermektedir.
- Tam yağlı ve yüksek yağlı süt ürünleri ürik asit seviyelerini etkilemiyor gibi görünmektedir.
Kaçınılması Gereken Besinler
Yüksek pürinli yiyeceklerden kaçının. Bunlar 100 gr. başına 200 mg.’dan fazla pürin içeren gıdalardır.
100 gr. başına 150-200 mg. pürin içeren yüksek fruktozlu gıdalardan ve orta derecede yüksek pürin içeren gıdalardan da kaçınmalısınız. Bunlar gut atağını tetikleyebilir.
Kaçınılması gereken birkaç önemli yüksek pürinli yiyecekler, orta derecede yüksek pürinli yiyecekler ve yüksek fruktozlu yiyecekler şu şekildedir;
- Tüm organ etleri: Bunlara karaciğer, böbrekler, tatlı ekmekler ve beyin dahildir.
- Av eti etleri: Örnekler arasında sülün, dana eti ve geyik eti bulunur.
- Balık: Ringa, alabalık, uskumru, ton balığı, sardalya, hamsi, mezgit balığı ve daha fazlası
- Diğer deniz ürünleri: Deniz tarağı, yengeç, karides ve daha fazlası
- Şekerli içecekler: Özellikle hazır meyve suları ve şekerli gazlı içecekler
- Eklenen şekerler: Bal, Agave nektarı ve yüksek fruktozlu mısır şurubu
- Mayalar: Besin mayası, bira mayası ve diğer maya takviyeleri
- Ek olarak, beyaz ekmek, kek ve kurabiye gibi rafine karbonhidratlardan kaçınılmalıdır. Pürin veya fruktoz bakımından yüksek olmasalar da, besin değerleri düşüktür ve ürik asit seviyesini yükseltebilir.
Tüketilebilir Besinler
Gut dostu bir diyet birçok yiyeceği ortadan kaldırsa da, tadını çıkarabileceğiniz bol miktarda düşük pürin içeren yiyeceklerde vardır.
Bu gıdalar, 100 gr başına 100 mg’dan az pürin içerdiğinde düşük olarak kabul edilir.
- Meyveler: Tüm meyveler genellikle gut için iyidir. Kiraz, ürik asit seviyelerini düşürerek ve iltihabı azaltarak önlemeye bile yardımcı olabilir.
- Sebzeler: Patates, bezelye, mantar, patlıcan ve koyu yeşil yapraklı sebzeler dahil tüm sebzeler.
- Baklagiller: Mercimek, fasulye, soya fasulyesi ve soya peyniri dahil tüm baklagiller.
- Kuruyemiş: Tüm kabuklu yemişler ve tohumlar.
- Tam tahıllar: Bunlar arasında yulaf, kahverengi pirinç ve arpa bulunur.
- Süt ürünleri: Tüm süt ürünleri güvenlidir, ancak az yağlı süt ürünleri özellikle faydalı görünmektedir.
- Yumurtalar
- İçecekler: Kahve, çay ve yeşil çay.
- Otlar ve baharatlar: Tüm otlar ve baharatlar.
- Bitki bazlı yağlar: Kanola ,Hindistan cevizi ,zeytin ve keten yağı.
Ölçülü Tüketilmesi Gereken Besinler
Sakatat etleri, av etleri ve bazı balıkların yanı sıra çoğu et ölçülü olarak tüketilebilir. Haftada birkaç kez kendinizi bunlardan 115-170 gr. ile sınırlamalısınız.
100 gr. et, 100-200 mg olarak kabul edilen orta miktarda pürin içerirler. Bu nedenle, çok fazla yemek, gut atağını tetikleyebilir.
Etler: Bunlara tavuk, sığır eti, domuz eti ve kuzu eti dahildir.
Diğer balıklar: Taze veya konserve somon genellikle diğer balıkların çoğundan daha düşük seviyede pürin içerir.