BİPOLAR BOZUKLUK
Bipolar bozukluk, maniden depresyona kadar uzanan ruh halindeki aşırı değişiklikler olarak tanımlanır. Bipolar afektif bozukluk, riskli davranışlar nedeniyle ilişkilere ve kariyere zarar veren, tedavi edilmediği zaman intihara bile yol açan ciddi ruhsal bir hastalıktır. “Manik” terimi aşırı hareketli, enerjik, konuşkan, umursamaz, güçlü bir dönemi tanımlar. Sonra, birdenbire bu yükseklerde uçan ruh hali karanlık bir ruh haline dönüşebilir, örneğin; sinirlilik, kafa karışıklığı, öfke, kapana kısılma hissi ortaya çıkar.
Bipolar bozukluk, kalp hastalığı ya da şeker gibi tıbbi bir hastalıktır ve kişinin beynini dolayısıyla da ruh durumunu etkilemektedir.
Omega-3 yağ asitlerinin vücutta düşük oranda bulunmasının majör depresif bozukluk ve intihar riski de dahil olmak üzere ruhsal hastalıklarla ilişkili olduğunu göstermiştir.
Karbonhidrat değeri yüksek besinlerin kan şekerinde adrenalin ya da genellikle ‘stres hormonu’ olarak adlandırılan epinefrinde dalgalanmaların eşlik ettiği düşüş veya yükselişlere neden olabileceği unutulmamalıdır. Buna göre, yüksek oranlarda rafine karbonhidrat ve şeker tüketimi stres yanıtını kötüleştirebilir.
SEROTONİN HORMONU
Nörotransmitterler ve nöromodülatörler, sinir sistemi içerisindeki kimyasal iletişimin temel birimleridir. Serotonin; beynin istiridye, salyangoz, ahtapot, kalamar, muz, ananas, erik, fındık, süt, hindi, ıspanak ve yumurta gibi besinlerde bulunan triptofandan ürettiği önemli bir nörotransmiterdir. Uyku, iştah ve dürtü kontrolünün düzenlenmesi serotonin görevleri arasındadır ve artmış serotonin seviyesi, ruh halinin iyi olması ile ilişkilidir.
TRİPTOFANDAN ZENGİN BESİNLER
Triptofan, diyet proteinlerinde en az bulunan amino asitlerden birisidir. Proteinden zengin bir yemek triptofandan ziyade daha büyük nötral amino asitlerin oranının artmasına katkıda bulunur. Bu durum beyne triptofan girişini azaltır; dolayısıyla serotonin sentezi de azalmış olur. Protein bakımından zengin bir diyet beyinde serotonin sentezini azaltırken, kompleks karbonhidrattan zengin/proteinden fakir bir diyet ise serotonin sentezini artırır.
Sağlıklı yetişkinler için günde kilo başına yaklaşık 5 mg L-triptofan tüketilmesi önerilmektedir. Kaju fıstığı, ceviz, fıstık, badem gibi kabuklu yemişlerin; susam, kabak çekirdeği ve ayçiçeği gibi çekirdeklerin; soya fasulyesinin ve buğday, pirinç ve mısır gibi tahılların triptofandan zengin olduğu bilinmektedir.
BESİNLERİN DEPRESYONA ETKİSİ
Zeytinyağı, balık, meyve, sebze, fındık, baklagiller, kümes hayvanlarının eti, süt ve işlenmemiş et gibi birçok sağlıklı gıdanın depresyon riski ile ters ilişkili olduğu bulunmuştur.
Buna karşılık, şekerli içecekler, rafine gıdalar, kızarmış yiyecekler, işlenmiş et, rafine tahıllar ve yağ oranı yüksek süt ürünleri, bisküvi, meze ve hamur işi tüketimini kapsayan sağlıksız artmış depresyon riski ile ilişkili olduğu gösterilmiştir.
Kalsiyum, krom, folat, çoklu doymamış yağ asitleri, D vitamini, B12 vitamini, çinko, magnezyum ve D-serin gibi özel olarak seçilen besin bileşiklerinin antidepresan tedavisinde ek tedavi stratejileri olabileceği ileri sürülmüştür.
Bağırsak mikrobiyotasının insanlarda beyin gelişimi, davranışlar ve duygu durumunu etkileyen önemli bir unsurdur. Beslenme; nörotransmitter sentezi, duyusal ve stres kaynaklı hastalıklar ile ağrı algısını modüle eden bağırsak mikrobiyotasını doğrudan etkilemektedir.
BİPOLAR BOZUKLUK VARSA KAÇINILMASI GEREKEN 5 YİYECEK
- Kafein: Uyku yoksunluğu bipolar ruh hali değişimleri ve mani için ünlü bir tetikleyicidir.
- Alkol: Alkol, bipolar ruh hali değişimlerini olumsuz yönde etkileyebilir ve ayrıca lityum gibi ilaçlarla da olumsuz etkileşime girebilir.
- Şeker: Şeker açısından yüksek bir diyet yemek, ilgili karın yağları da dahil olmak üzere kilo ve obeziteyi kontrol etmeyi zorlaştırabilir ve bazı bipolar bozukluk ilaç tedavilerini daha az etkili kılabilir. Sağlıksız şekerli ürünler yerine meyve tüketilmelidir.
4. Tuz: Sağlıklı bir aralıkta kalmak için diyetinizdeki tuzu güvenli bir şekilde nasıl yöneteceğiniz konusunda doktorunuzla konuşun.
- Yağ: Diyetinizde doymuş yağ ve trans yağ miktarını sınırlandırmanız gerekir.
