Kanser, normal beden hücresinin mutasyon sonucu denetimsiz olarak hızla çoğalması ile oluşan bir hastalıktır. Kanserin 200’den fazla türü bulunmaktadır.
Kanserin milyonlarca yıl önce yaşamış dinazorlarda görüldüğü, İsa’dan önce 5000 yıllarında Eski Mısırlılarda rastlandığı bildirilmektedir.
Günümüzde toksik kimyasalların (tarım ilaçları, makine yağları, plastik ambalaj ve kaplar, boyalar, motorlu taşıtlar vb.) ortaya çıkması ve artışıyla kanserin yayılımı da doğru orantıda artış göstermektedir.
Her yıl dünya çapında yaklaşık 14 milyon insan kanserli olduğunu öğrenmektedir ve 8 milyon insanın bu hastalıktan öldüğü belirtilmektedir.
Amerika Birleşik Devletleri’ndeki yıllık kanser ölümlerinin yaklaşık %33’ünün beslenme ve yaşam tarzı ile ilintili olduğu söylenmektedir.
BAZI BESİNLER BİZİ KANSER HÜCRESİ OLUŞUMUNDAN KORUR
Yapılan bazı çalışmalar, besinlerde bulunan biyoaktif bileşiklerin kanser oluşumunu önlediğine işaret etmektedir. Bunlar vücutta kimyasal karsinojenlrin oluşumunu önler. Kanser öncüsü hücrelerin kanser hücrelerine dönüşmesinde etkili olan ajanlara karşı koyar ya da kanser hücrelerinin çoğalmasını yavaşlatır.
Kanserden Koruyucu Biyoaktif Bileşikler ve Bulundukları Besinler
Proteaz engelleyiciler(pişirme ile kaybolmazlar): Soya fasulyesi, mercimek, kuru fasulye, nohut, taze fasulye, bezelye
Flavanoidler: Turunçgiller, kayısı, karadut, kızılcık, kiraz, vişne, kuş üzümü, kırmızı ve kara üzüm, diğer meyveler ve soya fasulyesi
Kükürtlü maddeler: Sarımsak, soğan, pırasa
Oksitlenmeyi önleyiciler: Fındık, fıstık, ceviz gibi sert kabuklular ve meyveler
Özel koku ve tat veren maddeler: Karnabahar, lahana, ıspanak, turp, pazı, hardal yaprağı, pancar, şalgam, yabani otlar
KANSER RİSKİNİ ARTIRICI BESİNLERDEN UZAK DURALIM
Yağlı ve yaşlı koyun, sığır, keçi ve tavuk etleri
Domuz pastırması
Hamburger
Sade yağlı etten yapılan köfteler
Sucuk, sosis, salam
Yağda kızartılmış besinler
Tuzlanmış besinler
Tütsülenmiş besinler
Nitrit ve nitrat eklenmiş besinler
Doğrudan ateşte pişmiş etler
BESİNLERİ PİŞİRİRKEN ve SAKLARKEN DİKKAT EDELİM
Besinler pişirilirken yapılarında bazı değişiklikler olur. Bunların bazıları olumlu, bazıları olumsuzdur.
- Besinlerin tütsülenmesi, tuzlanması veya nitrit, nitrat gibi kimyasalların eklenerek işlenmesi sırasında bazı kanser yapıcılar oluşur. Odun, kömür ve diğer yakıtların dumanında binlerce karsinojen bulunmaktadır. Bunlar besinler tarafından emilerek yağlı kısımlarda birikirler.
- Besinlerin aşırı saflaştırılması, rafine edilmesi kanser koruyucu posanın ve antioksidanların kaybına neden olur.
- Besinlere çok fazlabaharat eklendiğinde sindirim sisteminde tahriş olabilir. Acı biberli besinleri çok tüketenlerde yemek borusu ve mide kanseri riski daha sık görülebilir.
- Yanlış pişirme yöntemleri ile kansere davet çıkarabiliriz. Yeşil kolay pişen sebzeler kısık ateşte, buharda pişirilmelidir. Böylece vitamin kaybı minimalize edilmiş olur. Etin hazırlanmasında dikkat edilmesi gereken yöntem, hafif sıcaklıkta uzunca süre pişirildiğinde kimyasal karsinojenlerin oluşumu en aza indirilir.
- Nemli ortamda besinlerin saklanması sonucu küflenme oluşur. Bazı küfler toksin üretirler. Bunlar da karaciğer kanseri riskini artırır.
BİLMEMİZ GEREKENLER
Her şeyden önce insan bedeninin gerektirdiği kadar enerji kaynağı ile bu kaynaktan enerji oluşumunu sağlayan, büyüme ve sağlık için gerekli olan proteini, vitaminleri, mineralleri ne az ne çok, yeterli miktarlarda almalıyız.
Bazı besinler enerji, bazıları protein, bazıları da vitaminlerden zengindir. Bir vitamin yönünden zengin olan bir besinde diğer bir vitamin bulunmayabilir. O yüzden mevsiminde sebzeleri meyveleri tüketmeye özen gösterirken çeşitlilik de yaratmaya dikkat etmeliyiz.
A vitamini, C vitamini, E vitamini, diğer antioksidanlar ve posalı besinler kanser riskini azaltırlar. Yağlı ve posasız besinler ise artırır. Aynı zamanda işlenmiş ve katkı maddeli gıdalardan ve asit oranı yüksek olan gıdalardan uzak durulması gerekmektedir.
