Nitrik oksit formülü NO’dur, bu da bu renksiz gazın bir nitrojen molekülü ve bir oksijen molekülünden oluştuğu anlamına gelir. Nitrojen oksit veya nitrojen monoksit olarak da adlandırılan nitrik oksit, insan vücudunun hemen hemen her hücresi tarafından üretilir. Hücreden hücreye iletişimin bir aracısı olarak kabul edilir ve vücuttaki iltihaplanma, vazodilasyon (damarın genişlemesi) ve nörotransmisyon (sinir iletimi) dahil olmak üzere çok çeşitli süreçlerde önemli bir rol oynar.
Nitrik Oksitin Sağlığa Yararları
- Kan Basıncını Düşürür
Vazodilatör, yani damarlardan daha kolay kan hareketini teşvik edebileceği anlamına gelir, böylece kalp o kadar sert pompalamak zorunda kalmaz. Bu da kan basıncını düşürmeye yardımcı olur. Bugüne kadar yapılan çalışmalar, diyetle nitrat alımının ve bunun sonucunda NO üretimindeki artışın sağlıklı insanlarda kan basıncını nasıl aniden düşürdüğünü göstermektedir .
Kan basıncı üzerindeki olumlu etkilerinin yanı sıra NO, endotel fonksiyonunu da iyileştirebilir. Endotel disfonksiyonunun , kalp krizi veya felce yol açabilen damar sertliği gelişimine katkıda bulunduğu bilindiğinden, bu önemlidir. Amerika da 2014 yılında yayınlanan bir araştırma, ağız yolu ile alınan aktif NO takviyesinin tek bir uygulamasının hipertansiyonlu hastalarda kan basıncını düşürdüğünü, vasküler uyumu iyileştirdiğini ve endotel fonksiyonunu düzelttiğini bulmuştur.
- Kan Pıhtısı Olasılığını Azaltır
Kan basıncını düşürmenin yanı sıra, bir başka etkileyici nitrik oksit işlevi, kan trombositlerini daha az yapışkan hale getirerek kalp sağlığını iyileştirme yeteneğidir. Bu neden iyi bir şey? Trombositler daha az yapışkan olduğunda, bir araya toplanıp bir kan pıhtısı oluşturmaları daha az olasıdır. Kan pıhtıları potansiyel olarak ölümcül olabilir çünkü felçlere ve kalp krizlerine neden olabilirler. Araştırmalar, NO’nun pıhtı oluşum oranının yanı sıra pıhtı gücünü azaltmaya yardımcı olabileceğini göstermektedir.
- Beyin Sağlığını Destekler
NO aynı zamanda beyin sağlığında önemli bir oyuncu olduğu bilinmektedir. Çeşitli organ sistemlerinde önemli bir haberci olduğu gösterildi. Amerika da bir üniversitede yürütülen çalışmada, NO’nun beynin “hesaplama yeteneğini” nasıl değiştirebileceğini ortaya koyuyor ve bu NO’nun Alzheimer hastalığı gibi nörodejeneratif hastalıklara yardım etme yeteneğine işaret ediyor. 2015 yılında yayınlanan başka bir bilimsel makale, NO azalmasının Alzheimer hastalarının ve diğer nörodejeneratif hastalıkların yeni bilgiler öğrenme konusundaki bozulmuş yeteneğini nasıl açıklayabileceğini vurgulamaktadır.
- Bağışıklık Sistemine Yardımcı Olur
Çoğu bağışıklık sistemi hücresi nitrik oksit üretir ve ona tepki verir. Bağışıklık sisteminde önemli bir rol oynar ve hastalıklarla savaşmaya yardımcı olur.
Amerika da yayınlanan bilimsel bir inceleme, NO’nun “bulaşıcı organizmalara karşı toksik bir savunma molekülü olarak ne kadar önemli olduğunu” vurgulamaktadır.
Nitrik Oksitli Gıdalar
“Nitrik oksitli yiyecekler” diye bir şey gerçekten yoktur ancak vücutta NO’i artırdığı bilinen yiyecekler vardır. Bu yiyecekler, daha sonra nitritlere dönüştürülen nitratlar içerir. Nitritler daha sonra vücutta nitrik okside dönüştürülür. Diyet nitratlarının kabaca % 80’i sebze yemekten gelir.
Herhangi bir nitrik oksit gıda tablosuna bakarsanız, kesinlikle en üstte pancar bulacaksınız.
Nitrat yönünden zengin gıdalar;
- Kırmızı pancar
- Roka (yeşil yapraklı sebzelerden en iyi nitrik oksit güçlendirici olduğu gösterilmiştir), pazı, ıspanak ve marul dahil yeşil yapraklı sebzeler
- Hindiba
- Pırasa
- Turp
- Kereviz
- Brokoli
- Rezene
- Çin lahanası
- Şalgam
- Salatalık
- Havuç
- Karnıbahar
- Maydanoz ve dereotu gibi otlar
- Portakallar
- Muz
- Nar suyu
Nitrik Oksit Takviyeleri
Vücuttaki nitrik oksidi muhtemelen artırdığı bilinen takviyeler şunları içerir:
- Pancar takviyeleri: Pancar yediğiniz zaman nitrik oksit seviyeleri doğal olarak vücutta artabilir. Pancarların, meyve suyu, toz veya kapsül olarak da etkileyici bir nitrik oksit güçlendirici olduğu gösterilmiştir. 2018’de yayımlanan bir araştırma , pancar suyu içmenin sağlıklı bireylerde nitrik oksit miktarını arttırdığı görülmüştür.
- L-arginin takviyeleri: Nitrik oksit seviyelerini artırmak için bazı insanlar bir L-arginin takviyesi almayı seçer. Yapılan çalışmalara göre, L-arginin takviyelerinin, anjina, yüksek tansiyon ve erektil disfonksiyon gibi rahatsızlıklarda yardımcı olabileceği gözlemlenmiştir. Bazı araştırmalar, oral yol ile L-arginin almanın fiziksel bir nedene bağlı olarak erektil disfonksiyonu olan erkeklerde cinsel işlevi iyileştirebileceğini göstermektedir.
- L-sitrülin takviyeleri: Araştırmalar, erektil disfonksiyonu olan hastaların, L-sitrülin ve L-arginin olan NO öncüllerinde düşük olma ihtimalinin daha yüksek olduğunu göstermektedir. Düşük L-sitrülin ve L-arginin seviyelerinin vücuttaki nitrik oksit konsantrasyonunu azaltarak erektil disfonksiyon riskini artırdığı görülmektedir. L-sitrülin ayrıca hipotansiyon için yardımcı olabilir. Yayınlanan bir çalışmada, L-sitrülinin kan basıncını düşürmede ve egzersiz performansını artırmada L-arginin’den daha etkili olduğu görülmüştür.
Riskler, Yan Etkiler ve Etkileşimler
Nirik Oksitin yan etkileri; Bulanık görme, kafa karışıklığı, baş dönmesi ve terlemeyi içerebilir. Daha ciddi yan etkiler arasında hızlı kalp atış hızı ve mavimsi renkli dudaklar, tırnaklar veya avuç içi olabilir.
Nitrik oksit takviyelerinin yan etkileri, seçtiğiniz NO takviyesine bağlı olarak değişir;
- Pancar takviyesinin yan etkileri ve etkileşimleri bazen idrar ve dışkıyı pembe veya kırmızı yapmayı içerir .
- L-arginin takviyesinin yan etkileri ve etkileşimleri arasında karın ağrısı, şişkinlik, ishal, gut, kan anormallikleri, alerjiler, hava yolu iltihabı, astımın kötüleşmesi ve düşük tansiyon bulunur.
- L-sitrülinin yan etkileri ve etkileşimleri, diğer ilaç etkileşimleriyle birlikte potansiyel olarak kan basıncında tehlikeli bir düşüşe neden olur.
Nitrik oksit takviyesi almadan önce, özellikle hamileyseniz, emziriyorsanız, tıbbi bir durum için tedavi görüyorsanız veya başka ilaçlar ve takviyeler alıyorsanız mutlaka doktorunuza danışın.
